De één kan buigen op meer dan zestig jaar kunstenaarschap. De ander groeide tussen de kunstenaars op. Inmiddels realiseren Eric en Mitja al jaren samen succesvolle kunstprojecten en exposities. Ze ‘ademen’ kunst zoals ze zelf zeggen. Een verhaal over een bijzonder vader-zoon duo dat vol optimisme in de kunstwereld aan de weg timmert.

Het atelier van Eric Zilverberg in het Rosa Spier Huis in Laren is een inspirerende omgeving. Het is kleurrijk, intiem en licht. Inderdaad: het atelier ademt kunst. Omringd door zijn doeken schildert de 83-jarige kunstenaar hier zo’n zes tot acht uur per dag. ‘Creativiteit bestaat uit discipline’, verklaart hij. ‘Ik zeg altijd: ook al heb je geen inspiratie, ga gewoon aan het werk. Dan ontstaat de creativiteit vanzelf.’ Het is een boodschap die Mitja met de paplepel kreeg ingegoten. Toch heeft hij een ander ritme dan zijn vader. ‘Ik schilder op vaste tijden, een paar uur in de middag en in de avond. De rest van de tijd ben ik bezig alles rond onze kunstprojecten te regelen.’

Luminisme
De stijl van Eric Zilverberg is moeilijk in een vorm te gieten, vertelt Mitja. ‘Mijn vader gebruikt hele heldere kleuren, bijzondere figuren en veel symboliek. Hij schildert vanuit zijn hart en gevoel. Wat je op het doek ziet is zijn vertelling. De mensen die ernaar kijken maken er vervolgens hun eigen verhaal van.’ Erics stijl is tijdloos en zweeft volgens kenners tussen expressionisme en surrealisme in. Zelf noemen vader en zoon het ‘Luminisme’. Mitja: ‘Kunstkenners zeggen dat mijn vader na zijn overlijden waarschijnlijk een eigen stijl krijgt toegekend. Volgens hen is hij één van de laatste grote meesters; een kunstenaar die zijn kunstwerken nog volledig op de klassieke manier componeert.’

Prestigieuze galerie
Mitja bouwde als freelance reclametekenaar een mooie carrière op. Daarnaast had hij met zijn vrouw verschillende succesvolle ondernemingen. Met kunst hield hij zich lange tijd niet bezig. Tot Eric in 2019 terugkeerde naar Nederland, na ruim twintig jaar in Spanje te hebben gewoond. ‘Mijn vader vroeg of ik hem wilde helpen in Nederland weer voet aan de grond te krijgen’, vertelt Mitja. ‘Niet veel mensen wisten nog dat hij ooit een prestigieuze galerie en atelier aan de Amsterdamse Prinsengracht heeft gehad. We moesten van nul af aan beginnen.’

Aanvankelijk vond Mitja het managen van zijn vader lastig te combineren met zijn andere werk. ‘Dankzij’ corona kwam daar verandering in, vertelt hij. ‘Alles ging op slot, ook mijn bedrijven. Zo ontstond er ruimte om een professionele organisatie neer te zetten. Inmiddels hebben we een website, zijn we actief op social media en organiseren we de meest bijzondere kunstevenementen. Afgelopen januari ben ik met alle andere activiteiten gestopt, zodat ik me volledig op de kunst kan focussen.’

Penseel oppakken
De samenwerking met zijn vader en de optimistische sfeer in de kunstwereld inspireerden Mitja om zelf ook weer vaker het penseel op te pakken. ‘Schilderen deed ik altijd al’, zegt hij. ‘Maar ik zag mezelf nooit als kunstenaar. Een paar jaar geleden liet ik toch eens wat werk aan galeries en kunstenaars zien. De reacties waren veelbelovend. Inmiddels heb ik een eigen stijl ontwikkeld en mijn plek in de kunstwereld veroverd. In de basis zijn mijn schilderijen klassiek opgezet, net als bij mijn vader. Vervolgens ‘gooi’ ik er een illustratieve saus overheen; een abstracte cartooneske afbeelding. Mijn werk is kleurrijk en sluit goed aan bij dat van mijn vader.’

Steeds vaker werken Eric en Mitja samen aan schilderijen, beelden en glasgravures. Ook in opdracht van particulieren en bedrijven. Voor tv-kok Rudolph van Veen maakten ze bijvoorbeeld een schilderij dat zijn culinaire levensloop verbeeldt en nu in de 24Kitchen tv-studio hangt. Voor de Elephant Parade beschilderden ze een manshoge olifant en voor Dierentehuis Zeist een koe, beiden voor het goede doel. Mitja: ‘Bij een gezamenlijke opdracht bepalen we vooraf wie de artistiek leider is. De leider maakt het ontwerp en vervolgens schilderen we in die stijl. In het geval van de olifant was mijn vader artistiek leider. Als we onder mijn leiding werken, wordt het resultaat wat illustratiever.’

Dali en Picasso
De bijzondere band tussen vader en zoon levert unieke creaties op. Beide kunstenaars bevinden zich in een andere levensfase en dat zie je terug in hun werk. Eric liet zich als jonge kunstenaar inspireren door kunstenaars als Dali, Picasso en Chagall. Hij kan putten uit een rijkelijk gevuld leven waarin hij veel van de wereld zag. Mitja daarentegen is van een veel jongere generatie en zit als kunstenaar nog volop in de ontdekkingsfase. Hij omarmt zijn groeiproces en laat zich inspireren door kunstenaars en popsterren van nu. Het levert een bijzondere symbiose op, die in de kunstwereld met open armen wordt ontvangen.

Mitja vertelt trots dat zijn vader nog in de leer is geweest bij Salvador Dali en Pablo Picasso. ‘Zelf vond ik dat toen niet zo bijzonder’, zegt Eric glimlachend. ‘Wat ik daar geleerd heb? Niet veel. Dali voelde zich God en Picasso was een zuiplap. Later heb ik een studiereis gemaakt naar het huis en atelier van El Greco in Toledo, om zijn werkwijze en techniek te bestuderen. Daar heb ik wel veel opgestoken. Een leuke anekdote is dat ik in mijn vrije tijd bij Dali de straat op ging om toeristen te schilderen. Daar verdiende ik een leuk zakcentje mee. Aan het eind van mijn leertijd bood Dali aan om voor dat geld één van zijn tekeningen te kopen. Ik heb het niet gedaan, ik was blij dat ik wat geld had. Jaren later werd de tekening geveild, voor meer dan een miljoen euro! Gelukkig kan ik er nu smakelijk om lachen.’

Met elkaar verweven
Sinds Eric weer in Nederland woont, raken het leven en werk van vader en zoon steeds meer met elkaar verweven. Hun expositie op The Art Experience in Utrecht is hiervan een mooi bewijs. ‘Het gaat ons om de kunstbeleving. Hoe kunnen we mensen helpen om kunst op een maximale manier te beleven? Dat is de vraag die we ons steeds stellen. Sinds een paar jaar maken we daarom een audiofragment bij elk kunstwerk. Mensen krijgen al luisterend inzicht in de kleurstelling en de symboliek. Dat geeft een veel diepere sensatie.’

Eric: ‘Daarnaast organiseren we, zoals gezegd, exclusieve kunsthappenings, zoals kunstretraites, masterclasses en fine dining events. Volgend jaar organiseren we een retraite in een Frans kasteel. Gasten zien ons drie dagen samen aan het werk en genieten van fine dining en bubbels. Ook zijn we bezig met de organisatie van een Art & Dining Event in het restaurant van het Rosa Spier Huis. We halen een chef uit Frankrijk, serveren heerlijk eten en drinken en Mitja praat de avond aan elkaar, onder andere over de symboliek van wijn in de kunst. Vorig jaar hebben we dit in Antwerpen gedaan. Volgens de gasten was het één van de bijzonderste dinerervaringen die ze ooit hadden gehad.’

Meer Eric Zilverberg
Het verhaal van Eric begint in 1941 als hij als Eliazer Zilverberg in Amsterdam ter wereld komt. Hij is nog geen twee jaar als zijn ouders tijdens een razzia worden opgepakt en op transport naar Duitsland worden gezet. De Joodse kinderen worden vastgehouden in de synagoge tegenover de Stadsschouwburg. Een vriendin van zijn moeder smokkelt Eric op wonderbaarlijke wijze via een geheime zak aan de binnenkant van haar rok naar buiten. De kleine Eric, zoals hij voortaan heet, wordt van het ene onderduikadres naar het andere gebracht. Na de oorlog komt Erics moeder als één van de weinige overlevenden uit Auschwitz terug. Als kind ging Eric er al graag met mijn schildersezeltje op uit. Tekenen, schetsen, schilderen… hij deed niets liever. Het was dan ook voor niemand een verrassing dat hij naar de kunstacademie ging. Daarna zwierf hij de wereld over, op zoek naar vrijheid, ‘mooi’ licht en schoonheid.

Meer Mitja Zilverberg
Mitja is een kind van de jaren zeventig. In huize Zilverberg was het een komen en gaan van kunstenaars. ‘We bezochten vaak musea en muziekvoorstellingen’, vertelt hij. ‘Of we gingen naar feestjes. Als baby lag ik soms in een leeg wijnkistje achter de bar. Het was de tijd van drugs en rock ’n roll. Bekende kunstenaars als Anton Heyboer en Bob Immink waren voor mij ome Anton en ome Bob. Soms gingen we met een groep op reis. Zaten we aan een riviertje in de Ardèche, iedereen in de weer met verf en penselen, en zat ik er met mijn kleine schildersezel bij. Van Bob Immink heb ik nog een schilderijtje van Superman. ‘Voor Mitja’, staat erop. ‘Van Superman Immink’. Ik vond het allemaal normaal. Dat veranderde toen ik puber werd. Op een gegeven moment was ik wel klaar met het kunstenaarswereldje. Maar het bloed kroop toch waar het niet gaan kon. Achteraf besef ik wat voor een bijzondere jeugd ik heb gehad. Ik vind het fantastisch dat ik de kans heb gekregen om nog bij leven met mijn vader samen te werken. We genieten van elke dag.’

Meer informatie: www.atelierzilver.com

Fotografie: Heleen van de Ven