‘Ik wil NOOIT in herhaling treden’
Personages van vlees en bloed neerzetten, dat kan regisseur Ben Sombogaart als geen ander. Zijn nieuwe speelfilm vertelt het aangrijpende en nooit eerder verfilmde ware verhaal van Hannah Goslar, die tijdens de oorlog hartsvriendinnen was met Anne Frank.
Toen Ben Sombogaart het script van Mijn beste vriendin Anne Frank in handen kreeg, was hij aanvankelijk sceptisch. Hij kende het boek waar het script op is gebaseerd niet. Maar na het lezen ervan was hij zeer onder de indruk. ‘Het begint als een coming-of-age verhaal over twee twaalfjarige meisjes die opgroeien in oorlogstijd’, stelt de regisseur. ‘Een verhaal met een dramatische, bijna ongeloofwaardige ontknoping, dat ook een jonge generatie aanspreekt.’
VERRASSEND PERSPECTIEF
De film, die in het voorjaar van 2021 verschijnt, vertelt het verhaal over Hannah Goslar (1928) en Anne Frank (1929), twee boezemvriendinnen die elkaar uit het oog verliezen wanneer de familie Frank onderduikt. Drie jaar later, in 1945, ontmoeten de meisjes elkaar weer in het concentratiekamp Bergen-Belsen, waar Hannah haar sterk verzwakte vriendin probeert te helpen. ‘Er zijn tientallen verfilmingen over Anne Frank, gebaseerd op haar prachtige dagboek’, zegt Sombogaart. ‘Dat verhaal begint vlak voordat ze in het Achterhuis onderduikt en eindigt op het moment dat ze wordt gedeporteerd naar kamp Westerbork. Maar hoe verging het Anne daarna? En hoe was haar leven vóórdat ze in haar dagboek begon te schrijven? Deze film heeft een verrassende invalshoek, ook omdat je Anne nu eens door andere ogen ziet: die van Hannah.’
DOODGEWOON MEISJE
De regisseur, bekend van films als De Tweeling en De Storm, zet Anne Frank neer als een doodgewoon meisje. Ambitieus, een beetje nukkig. ‘Anne was een bijdehand type en vrij wijs voor haar leeftijd. Ze had ook al vroeg belangstelling voor jongens. Hannah, lang en slungelig, was daar nog helemaal niet mee bezig. Dat stond hun vriendschap af en toe in de weg. Een alledaags en herkenbaar thema.’ Het tweede deel van de film speelt zich af in concentratiekamp Bergen-Belsen. Hannah, inmiddels vijftien jaar, is daar alleen met haar zusje, over wie ze zich als een moeder ontfermt. Het naïeve, meegaande meisje is versneld volwassen geworden. Als ze op een dag Nederlandse stemmen hoort aan de andere kant van een schutting, vraagt ze of diegene soms de familie Frank kent. Een dag later sluipt ze weer naar die plek en dan duikt Anne op.
Artikel gaat verder onder de foto's.
|
WAARGEBEURD DRAMA
Wat Hannah niet weet, is dat er aan de andere kant van die schutting in het werkkamp dagelijks honderden joden de dood vinden. Sombogaart: ‘Ze spreekt haar vriendin kort en slaagt erin om stiekem eten over de muur te gooien. Dat is het laatste wat ze van haar heeft vernomen, niet lang daarna overlijdt Anne.’ Hannah Goslar is inmiddels 91 jaar en woont in Jeruzalem. Aanvankelijk was het de bedoeling dat zij naar Nederland zou komen, maar dat liet haar hoge leeftijd niet toe. ‘Toen wilden we de twee hoofdrolspeelsters die Anne en Hannah vertolken naar Jeruzalem laten afreizen voor een ontmoeting. Door de lockdown is dat helaas niet gelukt. Wel hebben de jonge actrices Hannah uitgebreid gesproken via Skype. Aan het einde van het gesprek drukte de hoogbejaarde schrijfster ons op het hart dat we wel een beetje vaart moesten maken, want ze wilde de film graag nog zien.’
LEVENSECHTE PERSONAGES De film is grotendeels opgenomen in een nagebouwd concentratiekamp bij Boedapest en in Amsterdam. Eigenlijk zouden de opnames in maart beginnen – 75 jaar na het overlijden van Anne Frank – maar die moesten vanwege corona worden uitgesteld. Na een maandenlange quarantaineperiode werd de film alsnog afgemaakt, met een financiële bijdrage van het Nederlands Filmfonds. Sombogaarts kracht is dat hij levensechte personages neerzet. Mensen van vlees en bloed waarmee de kijker zich kan identificeren. En dat zijn opvallend vaak vrouwen. ‘Kennelijk ligt mij dat wel’, lacht de sympathieke regisseur. ‘Toen ik De Tweeling ging verfilmen, reageerde een bevriende scenarioschrijver verrast: dat is toch iets voor een vrouw? Na een twijfelmoment ben ik het toch gaan doen en daar heb ik geen seconde spijt van gehad.’ | ‘NET ALS MIJN PERSONAGES HEB IK MOETEN KNOKKEN OM TE LATEN ZIEN WIE IK BEN’ |
WERKELIJKHEID OBSERVEREN
Veel van Sombogaarts films spelen zich af in het verleden. In Bride Flight emigreren drie verloofde jonge vrouwen in de jaren vijftig naar Nieuw-Zeeland. Kruistocht in Spijkerbroek speelt zich af in het jaar 1212. De Storm gaat over de Watersnoodramp in 1953. ‘De historie blijft me fascineren. Toch hoop ik dat elke film weer anders is dan de vorige. Ik wil nooit in herhaling treden.’ Sombogaart maakte na de filmacademie naam met films en televisieseries voor kinderen en regisseerde jarenlang documentaires met een sociaalmaatschappelijke invalshoek. Die documentaire achtergrond, het observeren van de werkelijkheid, zie je terug in zijn speelfilms. Die handelen altijd over problemen uit het echte leven, met personages waar je je als kijker mee kunt vereenzelvigen. ‘Ik zou geen sciencefiction kunnen maken.’
VECHTEN VOOR ERKENNING
Een terugkerend thema in het gehele oeuvre van Sombogaart, is dat zijn personages vaak vechten om te overleven, of om erkend te worden. Veel van zijn films gaan over het recht om te zijn wie je bent. Wat zegt dat eigenlijk over hemzelf? ‘Terugkijkend heb ik in mijn jeugd ook moeten knokken om te laten zien wie ik ben. Mijn zusje overleed nét na de oorlog aan tubercolose. Mijn moeder is daar nooit overheen gekomen. Heel lang werd ik toch een beetje als haar vervanger gezien. Ik heb een goede jeugd gehad hoor, en heb er verder niet onder geleden. Maar ik heb wel mijn best moeten doen om te laten zien dat ik iemand ánders was. Ik kon niet zo mooi gitaar spelen al mijn zusje, was niet zo sociaal en zat niet bij de padvinderij. Om me te onderscheiden ging ik verhalen schrijven, films maken. Mijn manier om aan de buitenwereld te laten zien: dit ben ik.’
TERUG IN DE TIJD
Sombogaart kent zijn zusje alleen van een portret op het dressoir bij zijn ouders. Toch kwam hij ineens in haar wereld terecht tijdens de research voor Mijn beste vriendin Anne Frank. ‘We zochten een Amsterdamse straat die doet denken aan een naoorlogse nieuwbouwwijk. Want het Merwedeplein, waar Anne Frank woonde, is inmiddels te veel veranderd. Mijn ouders brachten de oorlogstijd door in de Geuzenbuurt. Ik fietste daar naartoe en zag direct: dit is een buurt waar Anne zou kunnen geleefd zou kunnen hebben! De bouwstijl komt overeen, er zijn nog geen parkeerhavens, weinig straatmeubilair. Uiteindelijk hebben we gefilmd in de straat tegenover het oude huis van mijn ouders. Een bijzondere gewaarwording.’ Ontroerd: ‘Toen mijn zusje daar woonde, was ze ongeveer even oud als de meisjes in de film. Niet eerder voelde haar jeugd zo dichtbij.’
IN HET KORT Geboren: 8 augustus 1947 in Amsterdam Regisseerde: films als Het Zakmes, Abeltje, De Tweeling, Pluk van de Petteflet, Kruistocht in Spijkerbroek, Knielen op een Bed Violen, De Storm en Bride Flight. |
Redactie: Natasja Admiraal | Foto’s: Joke Schut
Geplaatst op
Naar het overzicht
Affordable Art Fair - Amsterdam
In oktober 2024 keert Affordable Art Fair Amsterdam terug met haar 18e editie. Nederlandse en internationale galeries zullen duizenden betaalbare... Lees meer »
'Kunst is mijn redding' | Ans Markus
Het was voor Ans Markus een noodgreep dat ze startte als kunstenares. Ze had net haar man verlaten en moest geld verdienen voor zichzelf... Lees meer »
Dichtbij jezelf blijven | Emma van Muiswinkel
Op de middelbare school ontdekte ze haar liefde voor theater. En haar talent, dat ze niet van een vreemde heeft. Emma van Muiswinkel (30)... Lees meer »
Stoelen weerspiegelen de tijdgeest | RSGA Museum
Veel musea hebben designstoelen in hun collectie. Maar een museum volledig gewijd aan stoelen, dát bestond nog niet in Nederland. Met het... Lees meer »
Hart voor Art
Laren staat bekend als trekpleister voor toeristen. Niet zo vreemd; Laren is een bruisend kunstenaarsdorp waar altijd wat te doen is. In... Lees meer »
De kunst van keramiek
In ‘de Oerprovincie van Nederland’ waar op de Hondsrug verleden, heden en toekomst samenkomen, is één van de oudste aardewerkfabrieken van... Lees meer »
Veel verkocht aan musea en aan trouwe én nieuwe klanten
BIJNA 42.000 BEZOEKERS EN VEEL VERKOCHT OP SUCCESVOLLE PAN AMSTERDAM Amsterdam, 26 november 2023 – Bijna 42.000 kunstliefhebbers, meer dan... Lees meer »
Hedendaagse kunst in plaats van oude meesters in Stedelijk Museum Alkmaar
Stedelijk Museum Alkmaar programmeert hedendaagse kunst. Kunstenaars van verschillende disciplines vullen dit najaar de zalen met video-installaties,... Lees meer »
Kunstdetective Arthur Brand vindt overal ter wereld gestolen kunst terug
Kunstdetective Arthur Brand vindt overal ter wereld gestolen kunst terug. Hij beweegt zich tussen maffiabazen en politiekorpsen en zit aan... Lees meer »
3D-kunstenaars werken in Leeuwarden aan een ode aan Escher
Op 17 juni 2023 is het precies 125 jaar geleden dat één van de beroemdste Leeuwarders aller tijden werd geboren: Maurits Cornelis Escher.... Lees meer »
Zomertentoonstelling in Galerie Mokum 1 juli t/m 29 juli
Wandel binnen in de warme slaapkamers van Kenny Harris en de levendige terrassen van Nico Heilijgers op de jaarlijkse Zomertentoonstelling... Lees meer »
Famous
Brigitte Bardot, David Bowie, Kate Moss, Marlene Dietrich en Roger Moore: weinig fotografen hebben zoveel muzieklegendes, filmsterren, mode-iconen... Lees meer »
Met hart voor haar | Layla Koopal
Voor mensen met haarproblemen is het zetten van de eerste stap naar Frans Koopal Haarwerken in Groningen vaak erg moeilijk. Maar daar staat... Lees meer »
Lingerie om te vieren | Riets Lingerie
Het is feest in de winkel van Riets Lingerie in Groningen. Het is 15 jaar geleden dat Rieteke Talens voor het eerst haar deuren opende en... Lees meer »
Liefdevolle kunstwerkjes | Phie Jewels
Inspirerende ondernemer De ontwerpen van sieradenontwerpster Sophie Jong zijn bijzonder en nergens mee te vergelijken. De vraag naar handgemaakte... Lees meer »
Van Amsterdam tot Taiwan | Kelly & Mara
De één is parttime stewardess, de ander dj en beiden zijn influencers. De paden van Kelly Camfferman en Mara Wells kruisten elkaar toevallig.... Lees meer »
Ode aan moederliefde | Marlijn Weerdenburg
Marlijn Weerdenburg is actrice, presentatrice, songwriter en zangeres. Ze was Diana in de musical Diana & Zonen, in de Nederlandse televisieserie... Lees meer »
En er was licht
Het brein van kunstenaar Daan Roosegaarde staat nooit stil. Hij is innovatief, vernieuwend en bedenkt steeds weer dingen die verrassen en... Lees meer »
Het leven als speeltuin | Bastiaan Ragas
Om nou te zeggen dat zijn leven één groot spel is, zou te ver gaan. Toch fantaseert Bastiaan Ragas er graag op los. In zijn laatste boek... Lees meer »
Eigen koers | Annette Görtz
Al bijna dertig jaar vaart de Duitse modeontwerpster Annette Görtz haar eigen koers. Duidelijke belijningen, onopvallende non-kleuren en... Lees meer »
Geen blinde ambitie meer | Wilfred Genee
Wat doe je als je wieg in Leeuwarden staat en je een voetbalprogramma wilt presenteren? Als zelfs je leraar filosofie zegt dat dit nooit... Lees meer »
De ultieme asfalt-Jeep | Samuel van Vollenhoven
De Jeep Wrangler heeft een speciaal plekje in het hart van iedere autoliefhebber. Het is een heerlijke wagen om offroad mee te rijden, maar... Lees meer »
Kings of design | Vitor & Rolf
Wat Thierry-Maxime Loriot het meest verbaast van het ontwerpersduo Viktor & Rolf is dat ze zo ‘simple’ gebleven zijn. Deze twee iconen vieren... Lees meer »
Lust voor het oog | Maravillas Ceramics
Esther Been maakt onder de naam Maravillas Ceramics handgemaakt serviesgoed geïnspireerd door de natuur. Vanuit haar atelier in Zuidoostbeemster... Lees meer »