Hij bereisde lange tijd de wereld en was een goed verdienende business analist. Tót hij bezeten raakte van gekleurd glas. Ruud Harberts hing zijn laptop aan de wilgen en werd ambachtelijk glaskunstenaar.

Als het licht door gebrandschilderde ramen schijnt, geeft dat een prachtig kleurrijk - en voor velen zelfs magisch - effect. Ruud weet nog goed dat zijn opa hem een keer meenam naar de plaatselijke katholieke kerk. ‘Als kind was ik al heel visueel ingesteld’, vertelt hij. ‘Vooral de gebrandschilderde ramen vond ik indrukwekkend. Ook later bleef het me aantrekken. Overal waar ik tijdens mijn reizen kwam, bezocht ik kerken en kathedralen. Ik hou van de rust en sereniteit die ze uitstralen, maar het ging me vooral om de ramen.’

Ruud vertelt dat hij als tiener graag portretten tekende. Na meerdere jaren werken en reizen, vond hij daar steeds minder voldoening in. ‘Ik wilde met mijn handen werken’, vertelt hij. ‘Ik volgde workshops metaal bewerken, meubels maken, zeefdrukken, lassen, glas-in-lood; van alles heb ik uitgeprobeerd. Op een avond zag ik in een werkplaats een stuk blauw gebrandschilderd glas liggen… Dat was het begin van mijn nieuwe leven.’

Eeuwenoude techniek

Ruud vertelt hoe het eeuwenoude ambacht in zijn werk gaat: ‘De eerste fase is de contourfase. Hierbij teken ik de hoofdlijnen, waarbij het werk één of twee keer in de oven gaat. Hierna volgt de grisaillefase. Grisaille is een soort verf dat ik op het glas aanbreng. Met een tamponeerkwast haal ik vervolgens de opgedroogde grisaille weg, waarna het werk in de oven gaat. Als je dat een aantal keren doet, soms wel vier of vijf keer, krijg je gelaagdheid, diepte en schaduwwerking. De derde en laatste fase is emailleren: het aanbrengen van de kleuren. Ook hierbij moet het werk keer op keer in de oven. De kleuren mogen elkaar niet raken als ze nat zijn. Dan gaan ze door elkaar lopen en branden ze niet goed in het glas.’

Kleuren komen tot leven

Ruuds kunstenaarsbestaan bestond lange tijd uit het vervaardigen en herstellen van glas-in-lood ramen. Daarnaast brandschilderde hij portretten van onder andere Mandela, als vrij werk. Mensen waren weliswaar enthousiast over zijn kunst, maar hij verkocht niet veel. Vaak vonden mensen het te duur. Ruud: ‘Op een gegeven moment was ik klaar met die kleine glas-in-lood-klusjes. Ik besloot me te focussen op grote werken voor mensen en bedrijven voor wie geld niet echt een issue is, maar kwaliteit en schoonheid wel. Ik ontwierp een kamerscherm met een sealife-thema van twee bij twee meter met zestien panelen. Als het licht daar op schijnt en de kleuren tot leven komen… dat is pure glasmagie!’ 

Ruuds nieuwe mindset leverde meteen een klant op. En wat voor één! De Sint Hippolytuskapel in Delft. ‘De kapel had een legaat gekregen onder de voorwaarde dat de ‘gewone’ ramen vervangen zouden worden door gebrandschilderde exemplaren’, vertelt de kunstenaar. ‘Ik wist niet wat me overkwam: vijf enorme ramen van vier meter hoog en anderhalve meter breed, met in totaal 93 panelen. En die mocht ík gaan brandschilderen!’

Dispersos Convoco

Het bestuur van de kapel had geen duidelijk idee over het verhaal dat de ramen moesten vertellen. Ruud kreeg voor een groot deel de vrije hand. Uiteindelijk werd het thema ‘Verbinding in een verstrooide wereld’. Gebaseerd op de inscriptie in de kerkklok ‘Dispersos Convoco’, oftewel ‘Verstrooiden roep ik bijeen’. ‘Het steeds weer streven naar verbinding is namelijk precies wat er in de kapel gebeurt’, vertelt Ruud. ‘Bij elke bijeenkomst viel het me op. ‘Wie gaat er nog even langs Grietje’, zeiden ze dan bijvoorbeeld. ‘Het gras in haar tuin moet even gemaaid worden.’ Of: ‘Jan wil naar de vergadering, maar hij is slecht ter been. Wie wil hem ophalen?' Ze zijn altijd bezig om iedereen bij de gemeenschap te betrekken. Toen ik me dat realiseerde, was het duidelijk dat dát het thema van de vensters moest worden.’

Onvermoeibaar

Inmiddels werkt Ruud al anderhalf jaar onvermoeibaar aan zijn levenswerk. Wie de gebrandschilderde ramen wil zien, kan in de loop van volgend jaar in de Sint Hippolytuskapel in Delft terecht. Daar zullen ze het verhaal van de gebrandschilderde ramen met liefde blijven vertellen. Ruud glundert: ‘Het is bijna niet te beseffen dat mijn werk misschien wel honderden jaren te bewonderen zal zijn.’

FOTOGRAFIE: RUUD HARBERTS