In de snelle maatschappij waarin we leven krijgt ons brein dagelijks miljoenen prikkels te verwerken, terwijl onze hersenen daar helemaal niet op zijn ingesteld. Het gevolg: geheugen- en slaapproblemen, stress, angststoornissen, depressies en burn-outs. Met haar boek ‘Overprikkeld brein’ deelt brain balance-expert Charlotte Labee praktische tools en tips waarmee je de grip kunt terugkrijgen op je brein. En daarmee je leven.

Redactie: Willemien Vijvers

Waarom besloot je dit boek te schrijven? 
‘Ik sta midden in het leven en heb veel successen beleefd. In 2008 werd ik verkozen tot Miss Universe Nederland. Daarna presenteerde ik diverse tv-programma’s bij onder andere RTL4. Ik trouwde en kreeg een zoon. Het geluk lachte me toe. Maar na pieken volgen dalen. Mijn kledinglijn ging failliet, ik kreeg baarmoederhalskanker, een burn-out en vlak na de bevalling van mijn zoon, brandde ons huis af. Om de weg terug omhoog te vinden, gooide ik begin 2017 het roer om. Ik veranderde mijn levensstijl en ging op zoek hoe ik zoveel mogelijk uit het leven kon halen op een meer evenwichtige en stabiele manier, waarbij geluk, gezondheid en genieten centraal zouden staan. Ik verdiepte me in de werking van het menselijk brein en vond dat waanzinnig interessant. Met die kennis heb ik een aanpak ontwikkeld die mensen helpt om uit hun vaste, bestaande patronen te komen en met een nieuwe mindset te zorgen voor meer balans in hun leven. Daarover schreef ik 2019 het boek ‘Brain Balance’. Dit nieuwe boek is daar een aanvulling op.’

Hoe komt het dat zoveel mensen mentale klachten hebben?
‘We hebben een oeroud hersensysteem dat gemaakt is voor de eerste mensen uit de prehistorie. Dat brein kan onze huidige snelle wereld met die grote hoeveelheden informatie en prikkels van games, sociale media en Netflix niet bijbenen. Flikkerende beeldschermen, deadlines op het werk en de media schreeuwen om onze aandacht. Door de hoeveelheid informatie die we continu te verwerken hebben en de snelheid waarmee dat moet gebeuren, staat ons centrale zenuwstelsel constant op scherp. Ons brein kookt over. Daardoor hebben heel veel mensen mentale problemen of depressieve gedachten. Wist je dat één op de vier jongeren tot 18 jaar weleens denkt aan zelfdoding en dat wereldwijd 1 miljard mensen last hebben van een mentale disbalans? Dat vind ik heel intens. Het overprikkelde brein is een topic dat dus heel veel mensen aanspreekt en alle breinen aangaat.’

Waar haal je jouw kennis vandaan?
‘Vanuit de neurowetenschappen, epigenetica, orthomoleculaire geneeskunde en het holisme. Ik heb meerdere opleidingen en trainingen gevolgd in deze vakgebieden en heb die stromingen bij elkaar gebracht. Ik ben geen medisch specialist, maar werk nauw samen met neurowetenschappers en andere specialisten. In dit boek kijk ik op cellulair niveau wat een verandering in de omgeving doet voor het brein en hoe we onszelf met die wetenschap gezonder kunnen maken. Ik ga in op de werking van de nervus vagus, de hart-brein verbinding, hartcoherentie, het zenuwstelsel en ons brein, maar ook de manier waarop je ademhaalt en laat zien hoe je door aan de slag te gaan met voeding, beweging, ontspanning en verbinding binnen 10 weken meer rust ervaart en je energie terugkrijgt.’

Je pleit ervoor om het brein meer rust te gunnen, maar hoe kunnen we al die verleidingen van ongezond eten, sociale media en Netflix weerstaan?
‘Ons brein is ontwikkeld op schaarste en hunkert altijd naar meer. Het denkt: als ik nu niets doe met die prikkels, mis ik iets dat nodig is voor mijn overleving. Juist het tegenovergestelde is waar. Dit gebeurt allemaal in je onderbewustzijn. Ons onderbewustzijn bepaalt voor 95 procent hoe we handelen en reageren. Dit breingedeelte stuurt vitale lichaamsfuncties aan zoals onze ademhaling en reageert instinctief en automatisch. Het reguleert ook emoties en gevoelens en probeert pijn en confrontatie te vermijden. De eerste stap naar verandering is dat mechanisme te begrijpen en te leren hoe je dat oersysteem van je brein anders kunt aansturen. Dat gaat niet vanzelf. Je moet stevig in je schoenen staan om al die prikkels te weerstaan. Er gaan een paar weken, soms wel maanden overheen voordat je nieuwe processen in je brein hebt geprogrammeerd. Maar je zult zien dat je beloond wordt en je steeds lekkerder in je vel komt te zitten. Dan krijg je de besturing terug over je brein en wordt het steeds makkelijker om gemotiveerd te blijven. Dat is heel gaaf.’ 

Wat is de belangrijkste tip uit het boek dat je wilt meegeven aan je lezers?
‘Begin met kleine stapjes. Elke dag een kwartier alleen buiten in de natuur zijn maakt al verschil voor je brein. Verder kan meditatie een wondermiddel zijn voor een overprikkeld brein. Alleen al door je ogen dicht te doen, sluit je 80 procent van alle binnenkomende prikkels buiten. Door bewust in en uit te ademen, wat je bij meditatie vaak doet, kun je jezelf tot rust brengen. Dat kan iedereen. Het is bovendien heel belangrijk om je brein te trainen een half uur per dag niks te doen, zonder dat je je schuldig voelt. En dan bedoel ik echt niets. Dus niet Netflix kijken of op je smartphone scrollen. Dat zijn ook allemaal weer prikkels. Ga gewoon lekker lummelen. Je hebt niks buiten jezelf nodig om tevreden te zijn of geluk te ervaren. Dat half uurtje je brein uitschakelen zou zoveel mensen al zoveel kunnen opleveren, want daarmee laad je jezelf op. Je hoeft dus geen grote dingen te doen om grote effecten te krijgen. Sterker nog, als je te veel te snel wilt, haakt het brein juist af.’

 

Je schrijft boeken, maakt een podcast, geeft lezingen en trainingen, bent actief op Instagram, oprichter van de Stichting Brain Balance, je hebt een gezin. Hoe vind jij de balans tussen inspanning en ontspanning?
‘Door mezelf op nummer 1 te zetten en lief te zijn voor mezelf. Zelfliefde is superbelangrijk. Daar begint het mee. We maken de wereld om ons heen met alle deadlines en sociale verwachtingen veel te belangrijk. Dus wandel ik elke ochtend in de natuur en mediteer ik een half uur per dag. In drukke weken zorg ik dat ik in de avonduren geen afspraken heb. Als ik overdag veel van mijn brein vraag, neem ik ’s avonds rust en ga vroeg naar bed. Verder eet ik heel gezond en connect ik meerdere keren per dag met mijn ademhaling. Hoe druk ik ook ben, ik zit op die manier altijd goed in mijn energie en kan veel meer aan.’

Wat is de belangrijkste les die je zelf hebt geleerd van dit boek?
‘Het brein baseert zich grotendeels op ervaringen en emoties uit het verleden. Als je de manier waarop je op triggers reageert niet verandert, zal je blijven doen wat je altijd deed. Dus je moet een ervaring vernieuwen. Dan maak je een nieuwe programmering aan en kun je je brein veranderen. Sommige mensen zeggen: ik ben zoals ik ben en ik kan niet veranderen, maar dat is niet waar. Je kunt tot op de laatste dag van je leven veranderen. Weet: uitdagingen en stressperiodes hebben we allemaal, maar hoe ga je ermee om? Dat is de keuze die je zelf maakt. Als je tegen jezelf blijft zeggen dat je het zo druk hebt, dan zet je die energie vast in je systeem. Dus zorg dat je brein en lichaam flexibel zijn, in plaats van vast en krampachtig.’