Een toevallige samenloop van omstandigheden maakte dat Édouard Vermeulen, van origine binnenhuisarchitect, couturier werd. Nu viert hij het veertigjarig jubileum van zijn modehuis Natan met een boek, een catwalkshow in Parijs en een – zeer dansbare – feestcollectie. ‘De modewereld is grillig. Maar wij houden vast aan onze eigen filosofie.’

Redactie: Natasja Admiraal

Dankbaar zijn is voor Édouard Vermeulen (66) een ‘way of life’. Dat vertelt hij van achter zijn bureau in het statige pand aan de Louizalaan in Brussel, waar het hoofdkantoor van Natan is gevestigd. Al dekt dankbaarheid niet helemaal de lading. ‘In het Frans spreken ze van bienveillance: welwillendheid, gastvrijheid, generositeit.’ Dat Vermeulen bienveillance nastreeft, uit zich in zijn gehele voorkomen. De man die al jaren hofleverancier is van koningin Máxima en koningin Mathilde is de hoffelijkheid zelve. Twee trappen vormen geen belemmering om zijn bezoek hoogstpersoonlijk bij de deur te ontvangen en weer uit te geleiden. Eenmaal in zijn kantoor tovert hij direct een doos Belgische pralines tevoorschijn. ‘Dit zijn de beste van de hele stad.’

Feestjaar
Enthousiast begint de couturier te vertellen over zijn veertigjarig jubileum, dat niet op één moment, maar verspreid door het jaar gevierd wordt. Daarbij heeft hij een goede ‘sidekick’ gevonden in de bevriende Belgische kunstenaar, ontwerper en operaregisseur Christophe Coppens. Vermeulen stelde hem aan als creatief directeur voor één (feest)jaar. ‘Het was een bewuste keuze om iemand van buiten het huis te vragen. Iemand die artistiek is aangelegd, het DNA van Natan liefheeft én zich niet door commerciële belangen laat beperken’, legt hij uit. ‘Christophe heeft jaren in Hongkong en Los Angeles gewerkt. Zijn internationale visie is van toegevoegde waarde, gezien onze stappen naar het buitenland en een samenwerking met grote warenhuizen als Le Bon Marché in Parijs en Bongénie-Grieder in Genève.’

Het jubileumjaar is gevuld met mooie projecten. Een defilé van de couturecollectie in Parijs. Een restyling van het interieur van de eigen winkels door Christophe Coppens – zo ook de boetieks in Amsterdam en Maastricht. ‘En ik wil een speciaal parfum uitbrengen’, zegt Vermeulen. ‘Een geur voor in de garderobekast, zodat het bij het openen van die dressing room direct lekker ruikt.’ Als klap op de vuurpijl verschijnt er in oktober een boek, waarin de historie én hoogtepunten van het modehuis worden belicht. En die hoogtepunten, dat zijn er nogal wat. Er waren winkelopeningen, tentoonstellingen, de statige trouwjurk die Vermeulen voor koningin Mathilde ontwierp in 1999 en natuurlijk de vele ontwerpen voor koningin Máxima. Over die kant van het vak zegt Vermeulen bescheiden: ‘Het is een grote eer deze personen te mogen helpen bij hun garderobe.’ 

Dansende pluimen 
Op de begane grond van het prestigieuze pand aan de Louizalaan bevindt zich de coutureboetiek van Natan. Terwijl in de ene ruimte een klant aan het passen is, laat Vermeulen een ander deel van de boetiek zien. Daar bekijken we de video die Christophe Coppens maakte voor de couturecollectie van lente-zomer 2023. Het is een collectie vol energie, ontworpen om in te bewegen. Veren en vrolijke kleuren spelen een hoofdrol. Terwijl de modellen voor de camera zwieren en draaien, dansen de pluimen mee. ‘Zie je hoe de achtergrond van kleur verandert?’ wijst Vermeulen. ‘Dat verbeeldt de zonsondergang’. Dancing the night away. Op de vraag wanneer de couturier zelf voor het laatst heeft gedanst, verschijnt er een twinkeling zijn ogen: ‘Eergisteren nog, toevallig. Ik was op een feest, er werd goede muziek gedraaid. En het werd iets te laat’, voegt hij er ondeugend aan toe.

Geen lijn te veel 
Een toevallige samenloop van omstandigheden maakte dat Vermeulen couturier werd. Zijn Vlaamse opvoeding bracht hem discipline bij. ‘Zonder studie ga je het niet redden’, prentten zijn ouders hem in. En zo geschiedde: hij studeerde af als binnenhuisarchitect. In zijn zoektocht naar een geschikte locatie, vond hij in 1983 een ruimte in het couturehuis Paul Natan aan de Louizalaan. Op verzoek van veel klanten, stapte hij over op couture. Enkele jaren later nam hij het huis over onder de naam Natan. De liefde voor architectuur bleef. Wie goed naar zijn collecties kijkt, ziet dat er geen lijn te veel in zit. Als showlocatie kiest hij vaak voor een architectonisch hoogstandje, zoals Eye Filmmuseum en The Valley tijdens Amsterdam Fashionweek. ‘Een modeshow duurt slechts elf minuten, maar het is inspiratie én entertainment. Een locatie met mooi licht draagt hieraan bij. Je moet klanten laten dromen.’

Tijdens een rondleiding door het atelier van Natan zijn de verschillende stappen van het maakproces te zien: van het snijden van de stoffen tot de afwerking. Hier, recht boven de boetiek, worden alle couturestukken geheel met de hand ontwikkeld en vervaardigd. Sommige naaisters maken al dertig jaar deel uit van het huis. Vermeulen knikt één van zijn coupeuses in het voorbijgaan vriendelijk toe. Haar jas steekt helderwit af bij de frivole creatie op de paspop: een fuchsia-roze, zijden japon met veren. Een verdieping hoger werken de stylisten en modellisten aan de nieuwe collecties. Vermeulen: ‘Hier zie je een glimp van het volgende zomer- én winterseizoen. Samples van stoffen worden kritisch bekeken. Komen ze door de kwaliteitscontrole, dan bestellen we een metrage en maken we de eerste prototypes.’

Familiegeest
Als we weer afdalen via het trappenhuis van het monumentale pand – zelfs daar liggen metrages stof op de rol opgeslagen – beschrijft Vermeulen de ‘familiegeest’ die in zijn bedrijf heerst. Iedereen die er werkt, houdt van zijn vak. ‘Dat moet ook wel’, glimlacht hij, ‘want we zijn allemaal vaker híer dan thuis.’ De banen zijn schaars bij Natan. De couturier omringt zich met vrienden voor het leven. Toch zijn er onder de zestig medewerkers ook veel jonge mensen. Heel belangrijk, vindt Vermeulen. ‘Zij brengen een nieuwe energie mee.’ De couturier is ook een leermeester voor zijn medewerkers en de stagiairs die meedraaien in zijn bedrijf. ‘Een stage is de beste ondervinding van wat werken bij een modehuis behelst. Stagiairs zijn vaak heel dankbaar, doordat je hen een nieuwe kijk op het vak kunt bieden.’

Casual chic
In zijn kinderjaren was Vermeulen al gefascineerd door de grote couturiers, Christian Dior, Cristóbal Balenciaga. ‘Vrouwelijker bestaat niet.’ Zijn grootmoeder nam hem wel eens mee naar een modehuis in Brussel – alleen al de Louizalaan telde er ooit zes. Pret-à-porter bestond nog niet, gelegenheidskleding was meestal maatwerk. Het klassiek vrouwelijke silhouet van de jaren vijftig vormt nog altijd een grote inspiratiebron voor Natan. ‘Maar we geven er een nieuwe interpretatie aan. Je moet wel meegaan met de huidige trends. De mode van nu is vlotter, meer casual chic. De ‘moeder van de bruid’ kleedt zich bijvoorbeeld heel anders dan veertig jaar geleden. Mantelpakjes met hoeden waren toen het toonbeeld van chic. Nu willen vrouwen er voor een speciale gelegenheid zo mooi, vrouwelijk én jong mogelijk uitzien.’

Natan speelt op deze ontwikkelingen in: ‘We ontwerpen nu niet meer voor drie, maar voor twee generaties’, legt Vermeulen uit. ‘Onze collecties komen in een breed palet aan kleuren, zodat er voor elke vrouw iets tussen zit. Belgische en Nederlandse vrouwen houden van kleur.’ De couturier mag dan de zestig gepasseerd zijn, hij voelt nog altijd feilloos aan wat vrouwen willen dragen. Elke zes maanden begint bij Natan een nieuw hoofdstuk, een nieuw modeseizoen. Die cyclus verveelt nooit, houdt hem scherp. Zelfs de paspoppen in het atelier gaan met de tijd mee. ‘We hebben onze bustes in die veertig jaar al drie keer moeten aanpassen. De vrouw van nu is langer én slanker, meer bezig met haar fysieke gezondheid.’

Esthetiek én ethiek
Het modebeeld verandert, de wensen van klanten veranderen, maar de filosofie van Natan staat al veertig jaar als een huis. Een filosofie waarin ethiek even belangrijk is als esthetiek. Vermeulens klassieke stijl en de nadruk op vakmanschap worden gewaardeerd als ultieme tegenhanger van fast fashion. ‘De nieuwe generatie consumenten is zich steeds meer bewust van het belang van lokaal kopen. Van een kortere afstand tussen maker en drager. Wij hebben nooit anders gewerkt.’ De couturier vindt het belangrijk om een brede doelgroep aan te spreken. Hij wil niet alleen maar exclusieve stukken maken, maar ook toegankelijke prêt-à-portercollecties. ‘Ik hoop, ook vanuit ecologisch oogpunt, dat vrouwen mijn kleding blijven dragen, niet enkel voor één gelegenheid. Iets dat je graag draagt, daar voel je je goed in.’

Valt er nog iets te dromen voor een couturier die al zoveel heeft bereikt? ‘Dóór blijven werken’, zegt Vermeulen zonder aarzeling. ‘Natan is mijn leven. En indien mogelijk zou ik graag nog meer stappen zetten in het buitenland. We werken nu ook op de Duitse, Oostenrijkse en Zwitserse markt met veertien multibrandstores.’ Ondertussen probeert hij zo goed mogelijk te leven, het juiste te doen voor de mensen om hem heen en het bedrijf zelf. En in goede gezondheid te blijven. Elke werkdag wandelt hij een half uur tot drie kwartier in het Ter Kamerenbos, een groot park in Brussel ‘waar je tenminste stevig kunt doorstappen’. Hij houdt ervan om inspiratie op te doen in andere steden, zoals Amsterdam en Parijs, en raakt niet uitgekeken op het straatbeeld. Een geval van beroepsdeformatie, geeft hij toe: ‘Schoonheid is overal.’

www.natan.be