Schoenen. Het is geen toeval dat Erik van Muiswinkel daar wat mee heeft. Ze moeten als sokken zitten en mooi zijn van kleur. Ook zijn ze nodig om stevig te blijven staan. De cabaretier laat zich niet meeslepen door commercialiteit en strijdt voor het behoud van zijn onafhankelijke mening. Dat hij met het verkondigen van zijn ideeën een goede boterham verdient, is hooguit handig.

Om een afspraak te maken met een van Neerlands bekendste cabaretiers volstaat het simpelweg Erik zelf te bellen. Dat lijkt gemakkelijk, maar zijn telefoon gebruikt hij ook als dictafoon om voortdurende invallen te registreren. Een mooie zin of een toevalligheid zijn voor hem voldoende om de raderen te laten draaien. Zo stopt hij eigenlijk nooit met nadenken. ‘Ik ben zo druk op dit moment. Als je ook nog even wilt bellen voordat je vertrekt om me te herinneren aan de afspraak. En als je vlakbij mijn huis bent. Het huisnummer is moeilijk te zien. Dan kom ik even naar buiten lopen.’

'Je moet iemand om je heen hebben die af en toe zegt dat je ook maar een boerenlul bent.’

Hondje van internet
Met een leesbril in zijn haren en een jasje dat hij draagt over een T-shirt met een blauw wireless hondje wacht Erik me op. Hij leidt me door de gang langs schoenen die de aanwezigheid van zijn heel grote zoon verraden en brengt me naar de grote houten tafel in de met veel kunst en boeken ingerichte woonkamer. Daar ligt ook de biografie van Frits Bolkestein en het boek ‘Vandaag staat niet alleen’ van Jan Pen. Deze leest hij voor een boekbespreking op FAB. ‘Het is een nieuwe website van Ebru Umar. Zo fantastisch dat zij dat doet. Elke maand bespreek ik daarop twee boeken en ik wil iedere keer een ander genre aan bod laten komen.’ 

Zo is Erik de laatste jaren verzeild geraakt in heel veel verschillende projecten. Hij is regelmatig regisseur, is initiator van de Haarlemse Voorleesdagen en ambassadeur van onderwijs On stage. Tussendoor werkte hij anderhalf jaar aan zijn nieuwe solo-voorstelling

Schettino! waarmee hij nu volle zaken trekt. ‘Er komen elk jaar zoveel vragen voorbij dat ik, als ik negen van de tien keer nee zeg, nog helemaal vol zit. Het is ook allemaal razend interessant. Ik kom op de vreemdste plekken, maar met ieder nieuw contact dat je legt, heb je er zo weer dertig telefoonnummers, verplichtingen en evenementen bij.’

Terwijl Erik rommelt met het Nespresso-apparaat komt het gesprek op George Clooney. ‘ Je snapt niet waarom hij Nespresso moet promoten. Uiteindelijk wel, want hij heeft daar een apologie voor gegeven. Hij stopt het geld in nieuwe projecten die anders niet van de grond komen. Ik was gisteren in de bioscoop en zag drie trailers voorbij komen en van drie van de vier was hij producent. Heel mooi, maar uiteindelijk wordt hij er toch minder geloofwaardig door.’

Humberto Tan
Datzelfde lot treft volgens hem ook Humberto Tan die reclame maakt voor de Rabobank en daarmee doorgaat terwijl hij een talkshow doet. Dat is in de ogen van de kleinkunstenaar ondenkbaar. ‘Wat me nog het meest opvalt, is dat niemand er in de maatschappij op tegen is. Ik constateer dat het je als journalist in een bepaalde positie brengt. Je bent vanaf dat moment te koop.’

Zo kreeg hij toen Kopspijkers bij Talpa Koppensnellers werd, het aanbod daar te gaan werken. ‘John de Mol schijnt een goede en gulle werkgever te zijn, maar als cabaretier wil je hem satirisch kunnen scheren. Zou hij dat toestaan, dan zou de kijker dat weten en krijg je toestanden die vergelijkbaar zijn met de goedgekeurde kritiek in China.’ 

‘Pokkeland’
Bij de publieke omroep in dit naar Erik’s zeggen ‘slecht georganiseerde pokkeland’  heb je daar nooit last van. Daarom past het satirisch programma waarmee hij vanaf mei op Nederland 1 te zien is wel bij hem. ‘Televisie is een enorm krachtig medium. Je bereikt in een avond meer mensen dan met een jaar lang het bloed in je schoenen lopen tijdens een toer langs alle theaters.’

Als vijftiger realiseert Erik zich dat hij gemakkelijk praten heeft. De wereld waarin hij opgroeide was veel overzichtelijker. Er was alleen literatuur waar hij zich mee bezig kon houden. Of de waterschildpadjes waar hij op zijn elfde een enorme fascinatie voor had. ‘Jongeren hebben tegenwoordig zoveel verleidingen. Ik zie dat terug bij mijn zoon. Het is moeilijk je eigen koers te bepalen.’

Door zelf van jongsaf aan hard te werken, heeft hij een reputatie opgebouwd van een intelligente en serieuze cabaretier. Dat de roem hem niet naar het hoofd is gestegen, heeft hij mede te danken aan zijn vrouw. ‘Je moet iemand om je heen hebben die af en toe zegt dat je ook maar een boerenlul bent.’ Hoe belangrijk relativeren ook voor de taalvirtuoos is, hij geniet voorlopig van zijn rol als kapitein Schettino op het podium. In een antiek Zweeds marinejasje dat zijn stylist voor hem in een vintagewinkel vond. ‘Fantastisch is het. Dat draag ik over een nette blauwe blouse en een vestje, zodat ik het laagje voor laagje kan uitpellen. Daaronder natuurlijk mooie blauwe suede schoenen. Aan het begin merk ik dat vooral vrouwen me van top tot teen bekijken. En het goedkeuren!’

Het is iets van de laatste tijd dat hij zich voor gelegenheden goed kleedt. Advies van zijn dochters en vrouw krijgt hij nooit. Wel hobbelt hij graag achter ze aan als ze samen een stad bezoeken. ‘Het liefst struin ik door boeken- en platenzaken, maar het is ook heerlijk even samen op te trekken. Als ik dan iets aantrek dat zij mooi vinden, weet ik dat het goed zit.’

New York
Zo waren ze paar jaar geleden nog met het gezin in New York. ‘Dat gaat tegenwoordig allemaal zo gemakkelijk. We hebben een redelijk luxe leefstijl. Daar moet ik hard voor werken. Ja, voor mijn gezin zou ik heel ver gaan. Zelfs een commercial opnemen. Maar alleen als het financieel echt nodig is.’

Meer over Erik

• Erik is een bewonderaar vanhet werk van Jeroen van Merwijk en heeft verschillende schilderijen van hem aan de muur hangen.
• Erik is vooral  bekend van zijn samenwerking met Diederik van Vleuten, heeft een bijdrage geleverd aan Ook dat nog, Kopspijkers en trad jarenlang op met VOF de Kunst.
• Zijn kantoor gebruikt Erik bijna nooit. Hij vindt het aangenamer te werken in de woonkamer waar het licht prettiger is.
• Het gezin Van Muiswinkel heeft in plaats van een echte hond een grote knuffelhond in de kamer staan.
• Zijn derde solo-voorstelling Schettino! draait nog tot half mei en in sommige theaters zijn nog kaarten verkrijgbaar.

www.erikvanmuiswinkel.nl

Origineel artikel van: 25 februari 2014