‘Ik doe NOOIT iets HALF’ | Jeroen Krabbé

Liggend in zijn hangmat vertelt Jeroen Krabbé dat zijn kleindochter Lotus naar de Rietveld Academie wil. Hij is er trots op dat hij de schilderskwast door kan geven die hij van zijn grootvader en vader heeft overgenomen. Toch heeft het lang geduurd voordat hij durfde te kiezen voor zijn roeping. Vroeger dacht hij zelfs dat hij niets kon.

De twee grote schildersezels in zijn atelier dragen de sporen van zijn werk. De gemorste verf heeft zich tot een ruwe steenachtige brok gevormd die kleurig aftekent tegen het hout. Lappen met rode, oranje en blauwe vlekken liggen onder het raam waar het noorderlicht door naar binnenstroomt. Op een andere ezel staat zijn laatste olieverfschilderij. In een gouden lijst. Daarop een abstracte weergave in geel, goud en groen van een detail van de olijfbomen die hij op Mallorca heeft gezien. ‘Laatst heb ik er nog een klein streepje bij getekend. Nee, ik zeg niet waar. Ik wacht nu tot ik zeker weet dat het af is.’

Hij kijkt er regelmatig nog even naar. Het liefst vanuit de hangmat die hij tijdens een optreden in Caracas in 1969 heeft gekocht. Precies op het moment dat zijn planning dat toelaat. Want het was een tip van prinses Beatrix in de tijd dat hij in de Soldaat van Oranje speelde dat hij moest leven volgens een strak schema om zijn dromen waar te maken. Hij noemt het zijn spoorboekje.

Slechterik
Denkend aan Jeroen Krabbé doemen meteen beelden op van de slechterik die hij speelde in de James Bond film ‘The living Daylights’, als de schurk in ‘The Fugitive’ of als echtgenoot in ‘The Prince of Tides’. Hij is de enige Nederlandse acteur die furore maakte in Hollywood en sterren als Barbra Streisand tot zijn vrienden mag rekenen. Een droomcarrière. ‘Dat lijkt misschien wel zo van de buitenkant, maar in de praktijk zit je maanden in je eentje. Ik had het grote geluk dat mijn familie regelmatig kwam om mij gezelschap te houden. Ik herinner me nog dat ik mijn zoon Jasper vroeg te komen toen ik in Rusland was. Hij was net klaar met de middelbare school. Samen zijn we met de trein naar Leningrad geweest.’

Uit alle verhalen blijkt dat zijn familie heel belangrijk voor hem is. Hij betrekt ze overal bij en vertelt ze heel graag waar hij mee bezig is. Momenteel doet hij bijvoorbeeld onderzoek naar het leven van Picasso voor de nieuwe televisieserie over deze beroemde kunstenaar. ‘Als ik dan weer iets bijzonders heb ontdekt, wil ik dat graag even laten weten. Dan zijn ze zo beleefd mij aan te horen. Die man was zo geniaal. Hij schilderde over alles dat hij meemaakte en verwerkte zelfs boodschappen voor geliefden in zijn tekeningen en schilderijen. Kort geleden verbleef ik op Curaçao en heb ik daar vijf uur per dag zitten lezen over hem en onderzoek naar hem gedaan. Als ik eenmaal bezig ben, laat het mij niet meer los. Ik wil alles weten en verbindingen kunnen leggen. Soms kan ik daar ’s nachts wakker van liggen. Een enorme klus, want hij werd 92 en heeft tienduizenden kunstwerken nagelaten.’

'Droomcarriëre?
Dat is de buitenkant. In de praktijk zit je maanden in je eentje.'

Picasso
In zijn atelier liggen enorme stapels boeken van Picasso en daarnaast opschrijfblokjes waarin hij zijn aantekeningen bijhoudt. Wat maakt het dat hij zo grondig werkt? ‘Ik doe nooit iets half. Ook als regisseur heb ik niet voor de gemakkelijkste weg gekozen met de verfilming van ‘De ontdekking van de hemel.’ Het liefst loop ik tegen de heuvel op. En dan ben ik ook nog eens als een havik. Ik zie alles. Zo wil ik me voor de serie over Picasso omringd weten door meters kennis aan beide zijden van mijn pad. Opdat ik - als mij een vraag wordt gesteld - kan putten uit een rijke bron. Het format van de serie is namelijk zo dat ik vragen beantwoord. Dat ik rustig kan vertellen. De interviewster is buiten beeld aanwezig. Ik weet vooraf zelfs niet eens welke vraag er komt. Op die manier wil ik mensen achter de schilderijen laten kijken. De eerste serie over Van Gogh heb ik samen met mijn zoon Martijn gekeken. Ik was zo benieuwd wat hij ervan vond. Vooral de manier van vertellen vond hij fantastisch.’

Het is opvallend hoe Jeroen zich nog steeds van het ene in het andere project stort. Eerst als acteur en nu als documentairemaker en schilder. Hij exposeert volgend jaar weer in museum De Fundatie in Zwolle. Iets dat hij gemiddeld om de twee jaar doet. Zo exposeerde hij zijn kindertekeningen van vroeger en was er ook werk te zien dat hij had gemaakt naar aanleiding van het Holocaust verleden van de familie van zijn moeder. Tussendoor vond hij nog tijd de trouwzaal van Dalfsen in te richten. De plaats waar hij al vanaf 1974 een tweede woning heeft.

‘Toen het gemeentebestuur me daarvoor vroeg, wist ik meteen wat ik wilde. Dat kwam als een bliksemflits binnen. Ik heb een hele wand gemaakt met 85 afbeeldingen van handen die elkaar vasthouden. Details uit schilderingen van negenduizend jaar voor Christus tot nu. Mijn zoon Jasper is verantwoordelijk voor de meest recente en heeft het kunstwerk speciaal voor dit project gemaakt. En dan kun je wel weer zeggen: Waarom juist je zoon? Hij vond het gewoon leuk om eraan mee te werken.’

Kritiek op zijn manier van handelen krijgt hij geregeld. Iets dat hem nog steeds enorm kan raken. Zo zelfs dat hij liever niet zo bekend zou zijn. ‘Laat mij hier maar lekker aan rommelen op mijn atelier. Ik vermijd elke première en elk rodelopermoment zorgvuldig. Tegenwoordig heeft dat sowieso niet meer zo veel om het lijf. Je kunt binnen een dag beroemd zijn. Zoals door het programma The Voice dat Martijn presenteert. Wat hij trouwens op een bijzonder integere manier doet. Zo zorgvuldig als hij met de gevoelens van die mensen omgaat.’

Dat zijn zonen er veel last van hebben gehad dat hun vader zo in de schijnwerpers stond, kan hem nu nog steeds pijn doen. ‘Ze hebben tien keer zo hard moeten knokken om zichzelf te bewijzen. Alleen maar omdat er Krabbé achter hun naam staat. Dat ik zelf een vader had die bekend was als schilder zorgde er bijvoorbeeld voor dat ik juist niet in zijn voetsporen wilde treden. Ik had tot mijn zeventiende, toen ik naar de toneelschool ging, al zoveel geschilderd dat ik er helemaal klaar mee was. Ik vond dat ik niets kon.’

Worsteling
‘Als acteur kun je je nog verschuilen achter een rol of een regisseur. Als je schildert ben je pas echt kwetsbaar. Er zit niets tussen jou en het witte doek. Ik ben heel gevoelig voor kritiek op mijn werk. Soms haal ik na een of andere opmerking alles er volledig af om helemaal opnieuw te beginnen. Dan is het schilderen echt een worsteling. Van tevoren weet ik nooit waar ik uitkom. Een schilderij dicteert zichzelf. Om te kunnen blijven schilderen plan ik mijn dagen nu op het uur. Ontspannen doe ik voor de televisie of in de tuin. Vooral onkruid wieden en het planten van varens vind ik heerlijk. Inmiddels heb ik vele nieuwe soorten in het bos bij ons huis neergezet.’

   

Meer over Jeroen

• Het atelier van Jeroen was vroeger eigendom van Breitner, een vroegere vriend van zijn grootvader, die in die tijd regelmatig bij hem op bezoek kwam.
• Tijdens het interview tekent Jeroen op een klein memoblaadje
• Jeroen vertelt graag verhalen over alles dat hij ontdekt en leert, maar zou nooit docent kunnen zijn, omdat hij een publiek wil hebben dat echt geïnteresseerd is.
• Jeroen blijft tijdens het interview zoeken naar het boek waarin alle afbeeldingen staan die op de wand van de trouwzaal in Dalfsen hangen en geeft het, als hij het uiteindelijk boven heeft gevonden, als cadeautje mee.
• Jeroen wil absoluut niet worden gefotografeerd met een verfkwast in zijn hand: ‘Dat doen amateurs’.
  
  

Originele artikel plaatsing 31 augustus 2016