...is de naam van een nieuwe tentoonstelling in het Fries Museum, waarin de evolutie van de trouwjurk centraal staat. Zestig bruidsjurken – de oudste uit 1782 – stelen daar de show. Van Máxima’s Valentino-couturejurk tot de spotgoedkope Zeeman-jurk. Conservator en samensteller Eveline Holsappel geeft alvast een tipje van de sluier. 

 

Redactie: Natasja Admiraal

 

Tess van Zalinge, jurk Pearl uit de collectie fifteen, 2019. Foto Peter Stigter.

Iris van Herpen. Foto: Gio Staiano

Jan Taminiau, Kunstmuseum Den Haag, 2023. Foto: Adriaan van Dam

     
Vroeger was het simpel: een bruid trok voor haar trouwdag haar beste jurk uit de kast. Punt. Vrijwel niemand kon een jurk voor één dag betalen. Wit was om praktische redenen sowieso ondenkbaar. ‘Bruiden kozen een jurk die ze bij meerdere gelegenheden konden dragen’, vertelt Eveline Holsappel, conservator en samensteller van de tentoonstelling ‘Ja, ik wil!’ in het Fries Museum in Leeuwarden. ‘Afhankelijk van de mode kon de stof gestreept, gebloemd of effen zijn. In Nederland was zwart een geliefde kleur, geschikt voor trouw én rouw.’  In het licht van het huidige duurzaamheidsvraagstuk geeft dat stof tot nadenken.

De jurk en de vrouw
Het Fries Museum heeft een belangrijke kostuum- en textielcollectie met daarin enkele bijzondere trouwjurken. Zoals een japon van gestreepte changeantzijde, gedragen door Isabella Stinstra uit Harlingen, met een prachtige Duitse muts. ‘Dat is de oudste jurk die we tonen, uit 1782’, vertelt Holsappel. ‘We hebben ervoor gekozen om voornamelijk jurken te tonen waarvan we de bruid bij naam kennen. Het liefst met zoveel mogelijk achtergrondinformatie. De zaalteksten zijn dan ook piepkleine biografieën over de jurk én de draagster. Zo schetsen we een beeld van de veranderende rol van de vrouw in de samenleving.’ Waar achttiende-eeuwse bruidegoms net zo rijk uitgedost waren als hun aanstaande vrouw, kleedden zij zich vanaf de negentiende eeuw in donkere kleuren. Zo schitterde de bruid naast hen als een prachtige witte bloem. Geleidelijk aan werd de witte bruidsjurk een symbool van onschuld en maagdelijkheid.

Trouwen in minirok
In de jaren zeventig verzetten veel bruiden zich tegen de in hun ogen traditionele witte lange trouwjurk. Ze kozen voor kleur, een minirok of zelfs een broek. Thema’s als individualiteit, emancipatie en gendergelijkheid komen in het Fries Museum ook aan bod. Op 1 april 2001 werden in Amsterdam de eerste huwelijken tussen partners van gelijk geslacht voltrokken. Holsappel: ‘Onder hen was ook een lesbisch stel. Hun jurken mochten wij lenen en deze zijn vooral interessant vanwege het verhaal erachter.’ Het fenomeen ‘trouwjurk’ maakt veel los bij mensen, merkt de conservator. ‘Alleen al de Valentino-couturejurk van Koningin Máxima met de vijf meter lange sleep zal veel bezoekers omver blazen. Het is heel bijzonder dat we deze in bruikleen hebben.’

Ja-woord in Zeeman-jurk
Nederlanders zijn nuchter. Toch is het verbazend hoeveel geld vrouwen uitgeven voor een jurk die ze slechts één dag dragen. ‘Als je gaat trouwen, lijkt het wel alsof alles duur moet zijn. En dan moet die jurk ook nog perfect zijn. Wat een druk leggen we onszelf eigenlijk op!’ lacht Holsappel. Een bijzondere marketingstunt was de trouwjurk van Zeeman, die in 2016 voor 29,95 euro over de toonbank ging. De jurk – ook te zien in het museum – is ontworpen met stretch aan de bovenkant en is extra lang gemaakt, zodat de draagster deze zelf kon inkorten. De laatste jaren is er een verschuiving gaande: vintage bruidsjurken zijn nu ook heel populair. Veel vrouwen willen graag een unieke jurk die ze vaker kunnen dragen.

Trouwfoto van Carolina Bourbon de Parme in een ontwerp van Addy van den Krommenacker, 2012, privÈcollectie. Foto: Patrick van Katwijk (Alamy).

Zeeman, 2016, privÈcollectie. Foto:  Foto Formation

Trouwfoto van Koningin M·xima in een ontwerp van Valentino, 2002, mikado-zijde, privÈcollectie. Foto: RVD - Jeroen van der Meyde.

   
Modulaire bruidscollectie
Een van de museumzalen is omgedoopt tot atelier, waarin Claes Iversen laat zien hoe een ontwerper van trouwjurken te werk gaat. Met zijn modulaire collectie – bestaande uit vijftig items waaronder tops, rokken, broeken en accessoires – kun je als bruid zelf een unieke outfit samenstellen, die in het couturesegment betaalbaar blijft. Voor de vormgeving werkte het museum samen met ontwerpstudio Maison the Faux, die de trouwjurken in een spectaculaire setting plaatste. Met referenties naar spelprogramma’s als Ron’s Honeymoonquiz, inclusief showtrappen, lampjes en knalkleuren. Zei iemand dat er rond trouwjurken een ietwat tuttig en klassiek imago hangt? Vergeet dat maar snel, want in het Fries Museum is daar niets van te merken. 

Claes Iversen, compose your own dress.  Foto Peter Stigter.

 

Ja, ik wil! is t/m 16 februari 2025 te zien in
het Fries Museum. Voor meer informatie: friesmuseum.nl