Mode in Kleur

In de film The Devil wears Prada (2006) wordt uitgelegd dat de blauwe trui die je draagt, niet zomaar blauw is. Laat staan jouw eigen keuze. De kleur van die trui staat voor een kettingreeks aan keuzes in de mode-industrie van ontwerper naar eindproduct. Maar er is nog meer aan de hand. Want een modekleur is nooit zomaar een kleur. Het is vaak een kleur van betekenis. Welke betekenis een kleur krijgt, heeft eigenlijk niets met de kleur zelf te maken, maar wordt compleet ingevuld door de maatschappij. En per cultuur en tijd kan die betekenis verschillen. Mensen zien – anders dan dieren – de meeste kleuren. Dat maak ons uniek en verbindt ons. Het verklaart deels onze liefde voor kunst en mode. Over de symboliek van kleur in de mode zijn veel verhalen te vertellen. Over hier en nu, maar ook over toen en ver van hier. In de tentoonstelling Mode in Kleur in Kunstmuseum Den Haag komen veel van die verhalen aan bod.

Duidelijk statement
Voor kleding is blauw in de  westerse wereld nog steeds de meest geliefde kleur. Dit is nog terug te voeren naar de Maria-cultus in de middeleeuwen. Sinds de late middeleeuwen werd Maria verbeeld in blauwe kledij.  Dit stond  niet alleen voor het goede, maar werd ook geassocieerd met bescheidenheid. Dit kon ook zeker de latere protestanten bekoren, waardoor blauw een geliefde kleur bleef en eeuwenlang veel is gedragen. Kleur in de mode werkt dus vaak als een code, en natuurlijk is het leuk om deze codes te kraken. Ook vandaag de dag kun je met de kleur van je kleding een duidelijk statement maken. Twee recente voorbeelden illustreren dit perfect. Het broekpak dat Kamala Harris droeg toen zij haar nominatie als running mate van Joe Biden - en daarmee haar kandidaatstelling als vice president van de USA - accepteerde, was niet voor niets paars, of ‘plum’, pruimkleurig. Er worden namelijk in Amerika drie kleuren in verband gebracht met de strijd voor vrouwenkiesrecht: wit voor puurheid, goud voor hoop en paars voor loyaliteit. En begin augustus droegen Poolse parlementsleden zij-aan-zij de kleuren die de LGBT+-gemeenschap vertegenwoordigen, inclusief een mondkapje in regenboogkleuren. Ze deden dit als protest tegen de omstreden uitspraken van de president over de ‘LHBT+-ideologie’. De kleuren spraken voor zich. De tentoonstellingMode in Kleur in Kunstmuseum Den Haag vertelt meer van dit soort modeverhalen over de symboliek van kleur.

Kleurrijke actualiteit
De tentoonstelling sluit aan bij het huidige modebeeld dat sprankelt van kleur. Is dat kleurrijke beeld toeval of niet? ‘In difficult times, fashion is always outrageous’, zei Elsa Schiaparelli ooit en dat zou zomaar op deze covid-19 periode van toepassing kunnen zijn. De afgelopen maanden hebben er ook voor gezorgd dat Kunstmuseum Den Haag de planning voor het najaar heeft aangepast. De eerder aangekondigde DIOR-tentoonstelling is verplaatst, maar met Mode in Kleur biedt het museum een heel actueel alternatief. Van aardetinten of zwart tot knalroze of oranje, het komt in deze tentoonstelling allemaal aan bod.

(Inter)nationale topontwerpers
Modeconservator Madelief Hohé ontwikkelde het concept tijdens de lockdown en werkte het vervolgens samen met haar team, de restauratoren en art director Maarten Spruyt razendsnel verder uit in de periode van mei tot september 2020. De tentoonstelling is grotendeels samengesteld uit de veelzijdige en omvangrijke eigen museumcollectie waarin zowel historische kostuums als nationale en internationale topontwerpers zijn vertegenwoordigd. Daarnaast is er werk te zien uit een aantal recente kleurrijke collecties van onder anderen Claes Iversen,  Iris van Herpen, David Laport en Christopher John Rogers. Om de kleuren van de historische kleding te analyseren, is samengewerkt met het laboratorium van RCE Cultural Heritage Agency of the Netherlands in Amsterdam. Nog niet alle resultaten zijn bekend, maar het heeft al wel opgeleverd dat veel groene verfstoffen in de negentiende eeuw arsenicum bevatten. Letterlijk gifgroen dus!

Coronaproof
Kunstmuseum Den Haag presenteert elk najaar een grote modetentoonstelling en dit najaar is Mode in Kleur de enige grote modetentoonstelling in het land. Het is bovendien de eerste grote tentoonstelling in het museum waarbij al direct vanaf het allereerste concept rekening is gehouden met de coronarichtlijnen. Dat betekent onder andere dat de tentoonstelling ruim is opgezet, dat er bijna geen filmmateriaal wordt getoond en er alleen korte teksten op de muren te lezen zullen zijn. Het gaat vooral om kleur ervaren en kleur beleven. Ook betreden bezoekers de tentoonstelling in kleine groepjes. Niet alleen omdat bezoekers een tijdslot moeten reserveren, maar ook omdat de eerste zaal telkens aan een beperkt aantal mensen een bijzondere kleurbeleving biedt door ‘de Theatermachine’, een installatie met licht en kleur. 

Hoopvolle blik
De regenboog staat symbool voor hoop, moed, trots en dankbaarheid. En al die prachtige kleuren komen aan bod in deze tentoonstelling. Mode in Kleur vertelt verhalen over hoop en kleur aan de hand van de mode van toen en nu. Verschillende ontwerpers, onder wie Valentino, Bas Kosters en Hanifa, tonen kledingstukken die ontworpen zijn met een boodschap van hoop. Verweven door de tentoonstelling geven deze een hoopvolle en diverse en kleurrijke blik op de toekomst.

Deze tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door Nationale-Nederlanden.